W czasach, w których tempo życia nie pozwala zwolnić, ani złapać oddechu, a troski codzienności coraz częściej zaglądają do naszych domów, Biblioteka stała się miejscem wyjątkowym – schronieniem – przestrzenią, w której można nie tylko znaleźć dobrą książkę, ale także wsparcie, zrozumienie i człowieka po drugiej stronie. To właśnie tu w odpowiedzi na potrzeby społeczne powstał projekt „Z książką na ratunek” dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Partnerstwo dla Książki 2025”. Było to przedsięwzięcie niezwykle ważne – jak zgodnie podkreślili uczestnicy: nie tylko pozwoliło sięgnąć po wartościową literaturę, ale przede wszystkim pomogło zrozumieć siebie, swoje emocje i wyzwania współczesnego świata.
Projekt „Z książką na ratunek” to inicjatywa, którą kierowaliśmy do wszystkich mieszkańców gminy, niezależnie od wieku, doświadczeń czy czytelniczych nawyków. Jego celem była edukacja, wzmocnienie świadomości na temat zdrowia psychicznego, przełamywanie tabu związanego z emocjami oraz budowanie relacji w lokalnej społeczności. Szereg podjętych działań oparliśmy na literaturze psychologicznej i terapeutycznej, traktując książkę nie tylko jako źródło wiedzy, ale także jako skuteczne narzędzie samopomocy, rozwoju osobistego i rozmowy o tym, co trudne, ale ważne. W centrum działań znalazły się najczęściej dziś diagnozowane problemy emocjonalne – depresja, nerwica, lęk i stres, które coraz częściej dotykają ludzi młodych, ale dotyczą również dorosłych mieszkańców naszej gminy.
Projekt rozpoczęliśmy w maju serią warsztatów edukacyjnych skierowanych do osób dorosłych w kryzysie i nie tylko. „Stres pod kontrolą”, „Paleta emocji” i „Oswoić lęki” realizowane przez Jolantę Łysakowską i Tomasza Gluźniewicza stały się okazją do wzbogacenia wiedzy na temat mechanizmów stresu i lęków, strategii radzenia sobie z napięciem, świadomości własnych emocji, ale także kreatywnych działań artystycznych. Zajęcia łączyły terapię przez sztukę z rozmową o emocjach, dając uczestnikom możliwość swobodnego wyrażania siebie poprzez kolor, formę i symbol. W wakacje ruszyliśmy z realizacją akcji promocyjnych: „Literatura na receptę” dla dzieci i młodzieży oraz „Literacki zestaw ratunkowy” dla dorosłych użytkowników Biblioteki. Te wydarzenia stworzyły niesamowitą czytelniczą przestrzeń pełną odkryć, rozmów i inspiracji. Pierwsza z nich oparta na metaforze książek jako „lekarstwa” pozwoliła dobrać i dostosować literaturę pod konkretne potrzeby, zwłaszcza te emocjonalne, druga skupiła się na kreatywnym prezentowaniu książek jako „pierwszej pomocy” w trudnych emocjonalnie, intelektualnie lub życiowo sytuacjach. Dorośli czytelnicy wypożyczali specjalnie wyselekcjonowane pakiety literackie dostosowane do aktualnych potrzeb i oczekiwań.
Wraz z początkiem roku szkolnego zaprosiliśmy VII klasę Szkoły Podstawowej w Łazach do udziału w wyjątkowych warsztatach, prowadzonych przez Agnieszkę Ewald – niesamowitą kobietę, autorkę projektu „Odstresowani”, certyfikowaną trenerkę biznesu, coachkę, konsultantkę kryzysową, a także podcasterkę i autorkę projektu „Odstresowani”. Pod takim samym tytułem odbyły się w naszej Bibliotece 4-godzinne warsztaty, podczas których uczestnicy poznali praktyczne strategie radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych, sposoby na przerwanie spirali napięcia, techniki oddechowe oraz propozycje literatury dotyczącej świadomego zarządzania stresem i emocjami. Dowiedzieli się także jak wprowadzając zdrowe nawyki osiągnąć balans i równowagę emocjonalną oraz zregenerować umysł i ciało. W październiku zrealizowaliśmy wernisaż wystawy twórczości Jolanty Łysakowskiej – której prace mogliśmy podziwiać przez kolejny miesiąc w galerii Biblioteki Publicznej w Łazach. Wystawa o tytule „Sztuka dnia codziennego – w poszukiwaniu motywacji i sposobów radzenia sobie ze stresem” prezentowała prace plastyczne, na które złożyły się m.in.: pejzaże, obrazy abstrakcyjne oraz prace wykonane techniką pouringu.
Finałem projektu było spotkanie z Marią Peszek wokalistką, aktorką, autorką tekstów, performerką, która od lat elektryzuje polską scenę muzyczną. Pretekstem do spotkania była oczywiście książka o nietuzinkowym tytule „Naku*wiam zen”, która stanowi rodzaj dialogu artystki z ojcem – wielkim aktorem Janem Peszkiem. Rozmowa z artystką wyszła jednak poza ramy książki i dotyczyła szeregu tematów od wrażliwości, samotności, radzenia sobie z presją otoczenia, po tematy dotyczące życia zawodowego i artystycznego, a także prywatnego (autorka wspominała o depresji – chorobie, z którą kilka lat temu się mierzyła). Uczestnicy spotkania podkreślali, że było to doświadczenie otwierające oczy i serce, które na długo pozostanie w ich pamięci.
Projekt „Z książką na ratunek” okazał się nie tylko cyklem 8 wydarzeń, w których wzięło udział 317 uczestników, ale także społecznym impulsem, początkiem ważnej i potrzebnej rozmowy o emocjach, o stresie, strachu, o lęku, wreszcie o zdrowiu psychicznym. Dziś śmiało możemy stwierdzić i nieskromnie się pochwalić, że dosłownie ruszyliśmy z „książką na ratunek” i był to ruch w dobrą stronę, warty naszych starań. Dotarliśmy tam, gdzie byliśmy potrzebni: tam gdzie brakowało narzędzi, daliśmy literaturę, tam gdzie brakowało rozmowy, daliśmy do niej przestrzeń, tam gdzie brakowało odwagi, daliśmy wsparcie. I choć projekt dobiegł końca, ta misja zostaje z nami. Bo ratowanie zaczyna się od pierwszej przeczytanej strony…